Một vài nét chính về lịch sử nhà Mạc

Nhà Mạc là một triều đại phong kiến trong lịch sử Việt Nam tồn tại từ năm 1527 đến 1592, được thành lập bởi Mạc Đăng Dung. Dưới đây là một vài nét chính về lịch sử nhà Mạc mà onthi.net.vn đã tổng hợp.

Lịch sử nhà Mạc thành lập như thế nào?

Lịch sử thành lập

Nhà Mạc được thành lập bởi Mạc Đăng Dung vào năm 1527 và tồn tại cho đến năm 1592. Nhà Mạc được thành lập khi Mạc Đăng Dung cướp ngôi nhà Lê. Mặc dù thay thế triều Lê nhưng cũng phải đối mặt với nhiều cuộc tranh giành quyền lực và sự phản kháng mạnh mẽ từ nhà Lê Trung Hưng.

Mạc Đăng Dung bắt đầu nắm quyền sau khi tham gia vào cuộc binh biến năm 1521 do hoàng đế nhà Lê không có khả năng trị quốc. Vào năm 1527, triều đình nhà Lê gặp nhiều bất ổn Mạc Đăng Dung đã lật đổ triều đại nhà Lê và tự xưng là Hoàng đế của nước Đại Việt. Mạc Đăng Dung chính thức chiếm lấy ngôi vị của nhà Lê sau khi đánh bại quân của Lê Cung Hoàng.

Xem thêm: Lịch sử Đức Phật Thích Ca Mâu Ni ra đời như thế nào?

Cuộc tranh chấp quyền lực giữa nhà Mạc và nhà Lê

Mạc Đăng Dung lên ngôi với danh hiệu Mạc Thái Tổ và lập nên triều đại Mạc. Mạc Thái Tổ thực hiện nhiều cải cách trong quản lý đất nước, củng cố quân đội. Mặc dù được sự ủng hộ từ một số tầng lớp, triều đại Mạc vẫn phải đối mặt với sự tranh chấp quyền lực giữa nhà Mạc và nhà Lê.

Sự sụp đổ của nhà Mạc

Sau khi Mạc Đăng Dung qua đời các thế lực trung thành với nhà Lê tổ chức khởi nghĩa và tìm cách phục hồi nhà Lê khiến một cuộc chiến kéo dài hàng thế kỷ. Vào năm 1592, triều đại nhà Mạc bị Trịnh Tùng của nhà Lê Trung Hưng đánh bại. Sau đó khi lật đổ nhà Mạc Lê Trung Hưng đưa nhà Lê trở lại quyền lực, chấm dứt hoàn toàn triều đại Mạc.

Các đời vua của Nhà Mạc

Nhà Mạc tồn tại từ năm 1527 đến 1592 (chính thống) và kéo dài đến năm 1677 tại vùng Cao Bằng với vai trò chư hầu của nhà Minh. Dưới đây là danh sách các đời vua nhà Mạc, chia theo từng giai đoạn:

Giai đoạn chính thống tại Thăng Long (1527–1592):

Mạc Thái Tổ (Mạc Đăng Dung) trị vì: 1527–1529

Người sáng lập nhà Mạc, sau khi lên ngôi, ông tập trung củng cố quyền lực và ổn định đất nước.

Mạc Thái Tông (Mạc Đăng Doanh) trị vì: 1529–1540

Ông là con trai của Mạc Đăng Dung, tiếp tục chính sách củng cố nhà nước nhưng phải đối mặt với sự chống đối của các thế lực trung thành với nhà Lê.

Mạc Hiến Tông (Mạc Phúc Hải) trị vì: 1540–1546

Là con trai của Mạc Đăng Doanh. triều đại ông tiếp tục bị các thế lực Lê Trung Hưng tấn công.

Mạc Tuyên Tông (Mạc Phúc Nguyên) trị vì: 1546–1561

Trong thời kỳ ông lên làm vua, nhà Mạc đối mặt với áp lực ngày càng lớn từ nhà Lê-Trịnh.

Mạc Mậu Hợp trị vì: 1561–1592

Ông là vị vua cuối cùng của nhà Mạc tại Thăng Long. Dưới triều đại của ông, nhà Mạc bị Trịnh Tùng đánh bại vào năm 1592.

Giai đoạn Cao Bằng (1592–1677)

Sau khi nhà Mạc bị Trịnh Tùng đánh bại vào năm 1592, thất thủ Thăng Long, nhà Mạc rút lên vùng Cao Bằng được nhà Minh công nhận làm chư hầu. Một số vua nhà Mạc tại Cao Bằng bao gồm:

Mạc Kính Chỉ trị vì: 1593–1597

Ông là con của Mạc Mậu Hợp, tiếp tục cai trị tại Cao Bằng nhưng quyền lực suy yếu.

Mạc Kính Cung trị vì: 1597–1625

Tiếp tục cầm quyền tại Cao Bằng dưới sự cai quản của nhà Minh.

Mạc Kính Khoan trị vì: 1623–1625

Nhà Mạc chỉ giữ được vùng Cao Bằng dưới sự cai quản của nhà Minh.

Mạc Kính Vũ trị vì: 1638–1677

Là vị vua cuối cùng của nhà Mạc, năm 1677 quân Trịnh đánh bại nhà Mạc tại Cao Bằng và chấm dứt hoàn toàn triều đại này.

Xem thêm: 12 vị vua trong lịch sử nhà Trần là ai?

Những thành tựu của nhà Mạc

Dù thành lập và tồn tại không kéo dài lâu nhưng nhà Mạc vẫn để lại dấu ấn trong lịch sử Việt Nam với những thành tựu đáng kể đặc biệt là trong các lĩnh vực văn hóa, giáo dục và tư tưởng.

• Những thành tựu về giáo dục, kiến trúc và quản lý hành chính của nhà Mạc được đánh giá cao.
• Nhà Mạc đã để lại dấu ấn quan trọng trong lịch sử văn hóa Việt Nam khi triều đại Mạc, nhiều di tích văn hóa và công trình lịch sử quan trọng đã được xây dựng. Nhà Mạc để lại nhiều công trình kiến trúc, đình, chùa và lăng mộ như đình Lỗ Hạnh (Bắc Giang), chùa Phổ Minh (Nam Định), chùa Tây Phương (Hà Tây).
• nhà Mạc đã thực hiện một hệ thống quân chủ tập quyền, quyền lực tập trung vào tay vua và các hoàng thân.
• Thể hiện tinh thần kiên cường trong việc bảo vệ đất nước ở bối cảnh nội chiến và ngoại xâm.
• Nhà Mạc duy trì và cải tiến bộ máy hành chính trung ương và địa phương giúp ổn định chính quyền trong bối cảnh đất nước bị chia cắt và nội chiến.
• Nhà Mạc xây dựng quân đội mạnh mẽ quy củ để bảo vệ lãnh thổ trước các cuộc tấn công của nhà Lê-Trịnh và các mối đe dọa từ bên ngoài.
• Phát triển Nho giáo và hệ thống thi cử để tuyển chọn nhân tài cho bộ máy nhà nước.
• Nhà Mạc xây dựng nhiều Văn Miếu để khuyến khích giáo dục và tôn vinh Nho học.
• Nhà Mạc thực hiện nhiều chính sách hỗ trợ nông dân khuyến khích khai hoang, cải tạo đất đai.
• Nhà Mạc sử dụng chính sách ngoại giao khôn khéo với nhà Minh giữ được sự ổn định ở miền Bắc, củng cố vùng biên giới phía Bắc góp phần bảo vệ lãnh thổ Đại Việt trước sự đe dọa.

Nhà Mạc là một trong những triều đại đặc biệt trong lịch sử Việt Nam tuy không kéo dài lâu nhưng đã để lại những đóng góp quan trọng cho lịch sử. Đặc biệt, những thành tựu văn hóa và chính trị mà nó để lại vẫn được đánh giá cao.