Phong trào Cần Vương là gì? Ý nghĩa của phong trào Cần Vương

Trong nhiều diễn đàn lịch sử, người đọc muốn tìm hiểu về phong trào Cần Vương là gì? Ý nghĩa của phong trào Cần Vương. Mời bạn đọc cùng tham khảo các thông tin tổng hợp dưới đây.

1. Nguyên nhân bùng nổ phong trào Cần Vương

Vào năm 1884, thực dân Pháp xác lập ách thống trị đô hộ trên toàn Việt Nam.

Dưới sự ủng hộ nhiệt tình của nhân dân, phe chủ chiến đã sẵn sàng hành động.

Cuộc phản công dưới sự lãnh đạo của Nguyễn Thất Thuyết vào rạng sáng ngày mồng 05 tháng 07 năm 1885

Cuộc phản công của phái chủ chiến thất bại, khiến vua Hàm Nghi buộc phải chạy đến Quảng Trị sơ tán. Cũng từ đây Chiếu Cần Vương lần 1 được ban ra.

Đến ngày 20/09/1885, Chiếu Cần Vương lần 2 được ban ra tại Ấu Sơn của Hà Tĩnh, từ đây bùng nổ mạnh mẽ cuộc kháng chiến Cần Vương.

2. Tìm hiểu về nội dung cơ bản của chiếu Cần Vương

Thứ nhất, tố cáo tội ác xâm lược của thực dân Pháp

Thứ hai, lên án tính bất hợp pháp của triều đình do Pháp dựng lên, tố cáo sự phản bội của một số quan lại bấy giờ.

Thứ ba, khẳng định quyết tâm kháng chiến của triều đình mà đứng đầu là vua Hàm Nghi.

Thứ tư, thôi thúc, kêu gọi và khích lệ sĩ phu, văn thân cũng như nhân dân cả nước cùng tham gia cuộc chiến giúp vua khôi phục quốc gia phong kiến độc lập.

Tìm hiểu ý nghĩa của phong trào Cần Vương

Ý nghĩa của chiếu Cần Vương là gì?

Chiếu Cần Vương kêu gọi nhân dân cùng tham gia chống Pháp, khôi phục nền độc lập, khôi phục chế độ phong kiến có vua là người tài giỏi.

Thôi thúc ngon lửa của tình yêu quê hương đất nước, quyết tâm đấu tranh chống giặc xâm lược. Một phong trào vũ trang chống thực dân Pháp diễn ra sôi nổi và kéo dài hơn 12 năm.

3. Tóm tắt diễn biến phong trào Cần Vương là gì?

Giai đoạn I (1885-1888): Phong trào bùng nổ khắp cả nước

Đặc điểm của phong trào Cần Vương trong giai đoạn này là các hoạt động chỉ dừng lại ở phạm vi nhất định, còn lẻ tẻ riêng rẽ.

Giai đoạn này nhiều văn thân sĩ phu và nhân dân yêu nước đã hưởng ứng qua việc tập hợp các nghĩa binh, xây dựng lên căn cứ để cùng nhau đấu tranh mạnh mẽ đầy quyết liệt trước thực dân Pháp cùng bè lũ tay sai trên đại bàn rộng lớn thuộc Bắc và Trung Bộ.

Hưởng ứng phòng trào Cần Vương, nhiều tướng lĩnh và văn thân tham gia như Phan Đình Phùng, Trần Xuân Soạn, Phàm Bành, Mai Xuân Thưởng…

Triều đình Hàm Nghi với sự phò tá trợ giúp của Tôn Thất Đàm và Tôn Thất Nghiệp (vốn là hai người con của Tôn Thát Thuyết). Dưới sự đàn áp của thực dân Pháp, vua Hàm Nghi đã rút lui và chiến đấu ở vùng núi Quảng Bình, sau về Ấu Sơn (Hà Tĩnh).

Triều đình Đồng Khánh của thực dân Pháp theo lệnh toàn quyền P.Bert xuống dụ kêu hàng, tháng 6 năm 1886, nhưng không ai trong triều đình Hàm Nghi chịu đầu hàng buông súng.

Lúc này, ở Bắc Kì có nhiều cuộc khởi nghĩa được biết đến như Khởi nghĩa Cai Kinh ở Bắc Giang, khởi nghĩa Đốc Tít ở Đông Triều, khởi nghĩa Nguyễn Quang Bích, khởi nghĩa Tạ Hiện ở Thái Bình và Nam Định, khởi nghĩa Nguyễn Thiện Thuận ở Hưng Yên và Hải Dương, khởi nghĩa Đinh Công Tráng và Phạm Bành ở Thanh Hóa, khởi nghĩa của Phan Đình Phùng và Lê Ninh ở Hương Khê-Hà Tĩnh…

Nổi bật ở khu vực Trung Kỳ là khởi nghĩa của Lê Trực và Nguyễn Phạm Tuân ở Quảng Bình, khởi nghĩa của Trần Quang Dự, Nguyễn Duy Hiệu và Nguyễn Hàm ở Quảng Nam, khởi nghĩa của Lê Trung Đình ở Quảng Ngãi, khởi nghĩa Mai Xuân Thưởng ở Bình Định….

Đến cuối năm 1888, do sự phản bội của Trương Quang Ngọc nên vua Hàm Nghi bị bắt và đày đi Angieri, giai đoạn thứ nhất của khởi nghĩa Cần Vương kết thúc.

Tìm hiểu ý nghĩa lịch sử của phong trào Cần Vương

➤ Xem thêm: Sơ lược về sự ra đời của giai cấp công nhân Việt Nam

Giai đoạn II (1888-1896): Phong trào quy tụ các cuộc khởi nghĩa lớn

Mặc dù thiếu đi sự lãnh đạo của triều đình nhưng trong giai đoạn cuối năm 1888, phong trào Cần Vương vẫn nhận được sự ủng hộ của nhiều văn thân sĩ phu yêu nước và phát triển thành nhiều cuộc khởi nghĩa lớn, tiếp tục duy trì với tổ chức cao hơn.

Các cuộc khởi nghĩa lớn như cuộc khởi nghĩa Hương Khê của Phan Đình Phùng và Cao Thắng, khởi nghĩa Hùng Lĩnh do Tống Duy Tân lãnh đạo, khởi nghĩa Bãi Sậy do Nguyễn Thiện Thuận chỉ huy….

Thời gian này, thực dân Pháp cũng ra sức tăng cường càn quét các phong trào của ta, do đó các nghĩa quân đều di chuyển hoạt động ở nhiều vùng khác nhau, từ đồng bằng lên trung du và miền núi.

Phong trào Cần Vương chưa có tính liên kết và thiếu đi sự lãnh đạo thống nhất, đây cũng là nguyên nhân dẫn đến sự thất bại do sự đàn áp của thực dân Pháp mạnh mẽ. Cho đến năm 1896, phong trào Cần Vương kết thúc.

Các cuộc khởi nghĩa trong phong trào Cần Vương

• Nghĩa hội Quảng Nam của Nguyễn Duy Hiệu.
• Khởi nghĩa của Nguyễn Xuân Ôn ở Nghệ An.
• Khởi nghĩa của Nguyễn Văn Giáp ở Sơn Tây và Tây Bắc (1883-1887)
• Khởi nghĩa Ba Đình (1886–1887) của Đinh Công Tráng, Phạm Bành ở Nga Sơn, Thanh Hóa.
• Khởi nghĩa của Mai Xuân Thưởng ở Bình Định.
• Khởi nghĩa Hùng Lĩnh (1886–1892) của Tống Duy Tân ở Bá Thước và Quảng Xương, Thanh Hóa.
• Phong trào kháng chiến ở Thái Bình – Nam Định của Tạ Hiện và Phạm Huy Quang.
• Khởi nghĩa Bãi Sậy (1883–1892) của Nguyễn Thiện Thuật ở Hưng Yên.
• Khởi nghĩa Hưng Hóa của Nguyễn Quang Bích ở Phú Thọ và Yên Bái.
• Khởi nghĩa của Trịnh Phong ở Khánh Hòa (1885–1886).
• Khởi nghĩa Thanh Sơn (1885–1892) của Đốc Ngữ (Nguyễn Đức Ngữ) ở Hòa Bình.
• Khởi nghĩa của Hoàng Đình Kinh ở vùng Lạng Sơn, Bắc Giang.
• Khởi nghĩa của Lê Trực và Nguyễn Phạm Tuân ở Quảng Bình.
• Khởi nghĩa của Trương Đình Hội, Nguyễn Tự Như ở Quảng Trị.
• Khởi nghĩa Yên Thế (1884-1913)
• Khởi nghĩa của Lê Trung Đình, Nguyễn Tự Tân ở Quảng Ngãi.
• Khởi Nghĩa của Cù Hoàng Địch ở Nghệ Tĩnh.
• Khởi nghĩa của Lê Thành Phương ở Phú Yên (1885–1887).
• Khởi nghĩa Hương Khê (1885–1896) của Phan Đình Phùng, Cao Thắng ở Hương Khê, Hà Tĩnh.
• Khởi nghĩa Hương Khê thất bại vào năm 1896 cũng chính là sự kiến đánh dấu sự kết thức của phong trào Cần Vương.

4. Nguyên nhân thất bại của phong trào Cần Vương là gì?

Thiếu sự quy tụ và đường lối lãnh đạo: Phong trào Cần Vương vẫn chưa hội tụ và tập hợp được thành một khối thống nhất, chưa có phương hướng hoạt động cũng như đường lối chiến lược rõ ràng.

Tính chất địa phương: Các lãnh tụ của phong trào chỉ có uy tín tại địa phương.

Lực lượng chênh lệch: Lực lượng của phong trào Cần Vương quá chênh lệch so với quân Pháp

Vũ khí: Vũ khí chiến đấu còn thô sơ, nghèo nàn.

Quan hệ với nhân dân: Các cuộc khởi nghĩa của phong trào Cần Vương không lấy được sự tin tưởng từ dân chúng bởi gốc rễ chưa xuất phát từ nông dân, còn đi cướp bóc của nhân nhân.

Mâu thuẫn tôn giáo: Xung đột với Công giáo với sự tàn sát vô cớ khiến nhiều giáo dân phải tự vệ bằng cách kết nối thông đồng với thực dân Pháp.

Mâu thuẫn sắc tộc: Sự sai lầm trong chính sách sa thải các quan chức Việt, cho dân tộc thiểu số quyền tự trị khiến các sắc dân này đã đứng về phía Pháp. Điều này khiến cho các dân tộc thiểu số cắt đường liên lạc của quân Cần Vương, người Thượng đã bắt vua Hàm Nghi

Tinh thần chiến đấu: Nhiều thủ lĩnh phản bội nhanh chóng đầu hàng buông bỏ vũ khí khi nhận thấy sự bất lợi cho cuộc khởi nghĩa.

Ý nghĩa của phong trào Cần Vương là gì?

5. Tính chất và ý nghĩa của phong trào Cần Vương

Phong trào Cần Vương mang ý nghĩa giúp vua giành lại đất nước, thể hiện tình yêu dân tộc, tuy nhiên phong trào lại diễn ra theo khuynh hướng lẻ tẻ với ý thức hệ phong kiến, thể hiện tính dân tộc sâu sắc.

Phạm vi hoạt động: Giai đoạn đầu của phong trào Cần Vương diễn ra trên phạm vi rộng khắp cả nước, đặc biệt ở Bắc – Trung Kì, giai đoạn sau chuyển trọng tâm dần về vùng núi và trung du.

Lãnh đạo phong trào Cần Vương: Văn thân, sĩ phu yêu nước.

Lực lượng tham gia: Đông đảo các tầng lớp nhân dân, đặc biệt là nông dân.

Quy mô của phong trào Cần Vương: Quy mô lớn (hàng trăm cuộc khởi nghĩa) nhưng còn nhỏ lẻ, mang tính địa phương cũng như thiếu sự liên kết chặt chẽ thành phong trào mang tính toàn quốc.

Mục tiêu của phong trào Cần Vương: Chống đế quốc và phong kiến đầu hàng, giải phóng dân tộc.

Tính chất nổi bật: với tinh thần yêu nước, chống xâm lược trên lập trường phong kiến.

Bài học kinh nghiệm từ phong trào Cần Vương:

• Bất cứ phong trào nào cũng cần có một lực lượng xã hội tiên tiến, có đủ năng lực lãnh đạo.
• Cần có sự phối hợp liên kết giữa các cuộc khởi nghĩa.
• Luôn cần chủ động và linh hoạt trong chiến thuật…

Trên là nội dung, diễn biến và ý nghĩa của phong trào Cần Vương. Hy vọng bài viết đã cung cấp những kiến thức hữu ích cho bạn.